Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι η πάθηση που χαρακτηρίζεται από τα αυξημένα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος. Η γλυκόζη προέρχεται από τις τροφές που τρώμε. Το πάγκρεας είναι ένα όργανο που βρίσκεται ακριβώς πίσω από το στομάχι και παράγει την ορμόνη ινσουλίνη. Η ινσουλίνη βοηθάει τα κύτταρα του σώματος να πάρουν τη γλυκόζη από το αίμα και να την χρησιμοποιήσουν για ενέργεια, ως «καύσιμο». Ο διαβήτης συμβαίνει όταν η γλυκόζη του αίματος αρχίζει να αυξάνεται πάνω από το φυσιολογικό.
Ο διαβήτης της κύησης είναι μια μορφή διαβήτη που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συνήθως στο δεύτερο τρίμηνο και συνήθως υποχωρεί μετά τον τοκετό. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ο πλακούντας παράγει ορμόνες που βοηθούν το έμβρυο να μεγαλώσει. Οι ορμόνες αυτές κάνουν πιο δύσκολη τη δράση της ινσουλίνης στο σώμα με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επίπεδα της γλυκόζης (του σακχάρου) στο αίμα.
ΠΟΙΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΧΟΥΝ ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ
Ο διαβήτης της κύησης είναι συχνός και συμβαίνει σε 4-8 % των κυήσεων. Κάθε έγκυος μπορεί να παρουσιάσει διαβήτη κύησης αλλά μερικές γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο.
Γνωστοί παράγοντες κινδύνου είναι:
- Ηλικία άνω των 25 και ιδιαίτερα άνω των 35 χρόνων
- Φυλή (λατίνοι, αφροαμερικάνοι)
- Παχυσαρκία ή αυξημένος δείκτης μάζας σώματος(BMI) προ κύησης. Η παχυσαρκία σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας έχει σχεδόν τριπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν 4πλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη κύησης, ενώ ο κίνδυνος σε αυτές με BMI >40 είναι 9πλάσιος!
- Υπερβολική αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης
- Ιστορικό προηγούμενης κύησης με διαβήτη. Στις γυναίκες αυτές ο κίνδυνος αυξάνεται σε 30-80% σε επόμενη κύηση.
- Ιστορικό προ-διαβήτη/ αντίστασης στην ινσουλίνη
- Ιστορικό κύησης με νεογνό άνω των 4 κιλών
- Ιστορικό ανεξήγητου εμβρυϊκού θανάτου
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
- Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη (γονείς ή αδέλφια) ή διαβήτη κύησης
Οι γυναίκες που έχουν αυτούς τους παράγοντες κινδύνου παρουσιάζουν διαβήτη της κύησης σε ποσοστό έως και 14%.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΜΑΘΕΤΕ ΑΝ ΕΧΕΤΕ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ
Οι περισσότερες γυναίκες κατά την διάρκεια της κύησης, δεν έχουν κανένα σύμπτωμα. Προληπτικά, όλες οι έγκυες γυναίκες πρέπει να ελέγξουν το σάκχαρο τους μόλις επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη. Αν το σάκχαρο νηστείας είναι φυσιολογικό στο πρώτο τρίμηνο, ο επόμενος έλεγχος γίνεται μεταξύ της 24ης και 28ης εβδομάδας της κύησης. Το τεστ με το οποίο γίνεται η διάγνωση λέγεται «καμπύλη σακχάρου» (δοκιμασία γλυκόζης) γιατί αφορά την μέτρηση του σακχάρου πριν και μετά την λήψη ενός υγρού με μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη. Συνήθως χορηγούνται 75 γραμμάρια γλυκόζης και η μέτρηση γίνεται πριν τη χορήγηση, σε μία και σε δύο ώρες μετά.
Εξαίρεση αποτελούν οι γυναίκες που είναι παχύσαρκες, είχαν διαβήτη της κύησης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη ή έχουν οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη. Αυτές πρέπει να ελέγχονται από την αρχή της εγκυμοσύνης (πριν τη 12η εβδομάδα) με καμπύλη σακχάρου.
Αν το σάκχαρο ανέβει αρκετά μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως αυξημένη δίψα, συχνοουρία, μεγάλη κόπωση, αλλαγή στην όραση, συχνές ουρολοιμώξεις ή κολπίτιδες.
ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΟΝ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΥΗΣΗΣ
Όταν είστε έγκυος, ο πλακούντας παράγει ειδικές ορμόνες εγκυμοσύνης. Αυτές οι ορμόνες μπορούν να κάνουν την ινσουλίνη στο σώμα σας λιγότερο αποτελεσματική από την κανονική και έτσι προκαλούνται υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα της εγκύου. Εάν έχετε πολύ γλυκόζη στο αίμα σας, μπορεί να περάσει από τον πλακούντα στο μωρό σας και να το κάνει να μεγαλώσει ανορθόδοξα. Αυτό είναι γνωστό ως μακροσωμία.
Εκτός αυτού, μπορεί το σώμα σας να μην είναι σε θέση να παράγει αρκετή ινσουλίνη για να καλύψει το επιπλέον ποσό που χρειάζεστε κατά την εγκυμοσύνη.
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΥΗΣΗΣ
Το αυξημένο σάκχαρο στις γυναίκες με διαβήτη κυήσεως μπορεί να επηρεάσει και τη μητέρα αλλά και το μωρό.
Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις στη μωρό είναι:
- Μεγάλη αύξηση του βάρους του.
- Τα μεγάλα έμβρυα έχουν αυξημένο κίνδυνο για τραυματισμό και ασφυξία κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού γι’ αυτό και συχνά γίνεται επιλεκτική καισαρική τομή.
- Υπογλυκαιμία αμέσως μετά τη γέννηση (λόγω της υπερπαραγωγής ινσουλίνης από το πάγκρεας του νεογνού)
- Ίκτερος και αναπνευστική δυσκολία, καρδιομυοπάθεια, χαμηλό ασβέστιο και μαγνήσιο αν ο διαβήτης είναι ανεξέλεγκτος.
- Αυξημένη συχνότητα εμβρυϊκού θανάτου
- Αυξημένος κίνδυνος για παιδική και εφηβική παχυσαρκία και ανάπτυξη διαβήτη στην ενήλικο ζωή.
Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις για τη μητέρα είναι:
- Δυστοκία (δύσκολος τοκετός με αυξημένη συχνότητα τραυματισμού του νεογνού) ή ανάγκη για καισαρική τομή λόγω του μεγάλου μεγέθους του νεογνού
- Πρόωρος τοκετός
- Προεκλαμψία (αυξημένη αρτηριακή πίεση και κυκλοφορικές διαταραχές κατά τη διάρκεια της κύησης
- Αυξημένος κίνδυνος για την ανάπτυξη διαβήτη σε μεγαλύτερη ηλικία
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
-πρέπει να ακολουθήσετε μια διατροφή με ελεγχόμενη ποσότητα υδατανθράκων. Είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε ενδοκρινολόγο για να σας δώσει λεπτομερείς οδηγίες για διατροφή με περιορισμένους υδατάνθρακες.
– κάνετε κάποια μορφή άσκησης καθημερινά, ακόμα και 20 λεπτά περπάτημα μετά από κάθε γεύμα μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά στην ελάττωση των επιπέδων του σακχάρου. Συζητήστε με τον γυναικολόγο σας τι είδη ασκήσεων μπορείτε να κάνετε και με τί ένταση.
– ελέγχετε το σάκχαρο σας 4 φορές την ημέρα, κάθε πρωί και μια ώρα μετά από κάθε γεύμα. Πρέπει να κρατάτε ένα ημερολόγιο με τις τιμές αυτές για να μπορείτε να τις δείχνετε στον γιατρό σας.
– δείτε τον ενδοκρινολόγο σας κάθε 3-4 εβδομάδες για να παρακολουθεί τα επίπεδα του σακχάρου. Αν η διατροφή και η άσκηση δεν είναι αρκετά τότε μπορεί να χρειαστείτε ινσουλίνη, για τον έλεγχο του σακχάρου.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΑΚΧΑΡΟΥ
- Το πρωί πριν το πρωινό: <90 mg/dl
- Μια ώρα μετά τα γεύματα: <130 mg/dl
ΑΛΛΑ οι στόχοι αυτοί μπορεί να τροποποιηθούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και να γίνουν πιο αυστηροί, αν ήδη φαίνεται κάποια επίδραση του αυξημένου σακχάρου στο έμβρυο.
ΧΡΗΣΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ
Μερικές φορές τα επίπεδα του σακχάρου παραμένουν αυξημένα παρόλη τη διατροφή και άσκηση. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις η έγκυος θα χρειαστεί ινσουλίνη για τον έλεγχο του σακχάρου, σε συνδυασμό με διατροφή και άσκηση.
Η ινσουλίνη είναι πολύ ασφαλής για το έμβρυο.
Εάν δεν μπορούμε να πετύχουμε ευγλυκαιμία μόνο με τη διατροφή, τότε είναι ανάγκη να χρησιμοποιηθεί φαρμακευτική αγωγή με ινσουλίνη. Περίπου το 15% των εγκύων με διαβήτη κύησης μπαίνουν σε ινσουλίνη, καθώς δεν μπορούν να πετύχουν επιθυμητά επίπεδα σακχάρου μόνο με τη διατροφή.
Η Αμερικάνικη Ένωση για το Διαβήτη συνιστά τη χορήγηση ινσουλίνης όταν:
- το σάκχαρο νηστείας είναι >90 mg/dL
- μία ώρα μεταγευματικά το σάκχαρο είναι >135 mg/dL
Οι έγκυες γυναίκες με σακχαρώδη διαβήτη ελέγχουν τη γλυκόζη αίματος 4-6 φορές την ημέρα προγευματικά και 1 ώρα μετά. Κατά μέσο όρο το 30-60% των γυναικών που εμφανίζουν σακχαρώδη διαβήτη στην εγκυμοσύνη θα το εμφανίσουν και στην επόμενη εγκυμοσύνη. Η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία συνιστά όλες οι γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κύησης να ελέγχονται κάθε τρία χρόνια για σακχαρώδη διαβήτη, αλλά εάν είναι άνω των 45 ετών να ελέγχονται μια φορά το χρόνο.
